«Le champ de Waterloo aujourd’hui a le calme qui appartient à la terre, support impassible de l’homme, et il ressemble à toutes les plaines. La nuit pourtant une espèce de brume visionnaire s’en dégage, et si quelque voyageur s’y promène (…) l’hallucination de la catastrophe le saisit. (…) Mont-Saint-Jean, Hougoumont, Frischemont, Papelotte, Plancenoit, apparaissent confusément couronnées de tourbillons de spectres s’exterminant…»
Victor Hugo, Les Misérables, Livre I Waterloo, chapitre XVI Quot libras in duce ? 1862
De hoeve van Hougoumont ligt in de gemeente Braine-l’Alleud, in het Waalse Gewest van België. Het staat in het midden van wat het slagveld van Waterloo was, waar de laatste slag van keizer Napoleon 1ste plaats genomen heeft. Het Franse leger vocht hier tegen het geallieerde leger, onder leiding van Arthur Wellington.
De hoeve, die tijdens de slag weliswaar zware schade heeft opgelopen, bleef staan en werd tot 2003 door boeren gerund.
Vandaag de dag draagt het nog steeds de naweeën van deze dodelijke gevechten: een bijna vernielde kapel, die een gedeeltelijk verbrande Christus herbergt, en versteende kastanjebomen waarvan de stammen met kogelgs bezaaid zijn.
Het werd in 2013 gerenoveerd en staat open voor bezoekers van het Memoriaal van Waterloo. Het getuigt, door middel van multimediale scenografie en een klein museum, van de confrontaties van 18 juni 1815.
Sinds het voorjaar van 2020 zullen de bezoekers ook het plattelandsleven van het begin van de 19e eeuw ontdekken dankzij de dieren van de pedagogische boerderij.
In de vroege uren van de strijd vallen de Fransen uiterst rechts van de geallieerden aan, met name door de bossen van Hougoumont.
Ze probeerden een afleidingsmanoeuvre te creëren om Wellington te dwingen zijn centrum te ontruimen. Napoleon, die het plek de avond ervoor niet verkende, liep niet vooruit op de aanwezigheid van de hoeve-kasteel van Goumont in het midden. Hij wist ook niet dat de geallieerden er een echt bastion van gemaakt hadden.
De hele dag door probeert prins Jérôme, de jongere broer van de keizer, tevergeefs indruk op zijn broer te maken door aanvallen op de boerderij uit te voeren. Hij gaat van mislukking naar mislukking. Jerome was koppig en heeft de boerderij gebombardeerd. Het kasteel en enkele gebouwen op het erf (de kapel) gaan in vlammen op.
Maar de geallieerden houden stand tot het einde.
Foto © Phil Thomason
